Na osnovu čl. 131 st. 2 Zakona o radu (Sl. list RCG br. 43/2003) i člana 81 stav 1,Opšteg kolektivnog ugovora (Sl.list RCG broj 1/2004),Samostalni sindikat radnika trgovine Crne Gore i Odbor udruženja trgovine Privredne komore Crne Gore zaključuju:
GRANSKI KOLEKTIVNI UGOVOR
ZA TRGOVINU
I OSNOVNE ODREDBE
Član 1
Ovim granskim kolektivnim ugovorom uređuju se prava i obaveze zaposlenoga i poslodavca iz oblasti rada,kao i međusobni odnosi učesnika kolektivnog ugovora,u skladu sa Zakonom i Opštim kolektivnim ugovorom.
Član 2
Odredbe ovog kolektivnog ugovora primjenjuju se na zaposlene i poslodavce u Republici Crnoj Gori koji obavljaju djelatnost trgovine.
Član 3
Pojedine odredbe ovog kolektivnog ugovora mogu se razraditi u kolektivnom ugovoru kod poslodavca,opštem aktu poslodavca i ugovoru o radu.
Kolektivnim ugovorom kod poslodavca i ugovorom o radu, ne mogu se utvrditi manja prava i nepovoljniji uslovi rada,od prava i uslova koji su utvrđenih ovim kolektivnim ugovorom.
II PRAVA ZAPOSLENIH
1.Radno vrijeme
Član 4
Kolektivnim ugovorom kod poslodavca,u skladu sa Zakonom,utvrdiće se smjenski rad,dežurstbo zaposlenih,radno vrijeme kraće od 40 časova u radnoj nedelji,preraspodjela radnog vremena i rad duži od punog radnog vremena.
Član 5
Odluka o rasporedu radnog vremena,preraspodjeli radnog vremena skraćenom radnom vremenu i uvođenje rada dužeg od punog radnog vremena donosi nadležni organ poslodavca.
2. Godišnji odmor
Član 6
Dužina godišnjeg odmora određuje se na osnovu kriterijuma utvrđenih opštim kolektivnim ugovorom i na osnovu doprinosa u radu,odnosno složenosti poslova,uslova rada i drugih kriterijuma utvrđenih kolektivnim ugovorom kod poslodavca i ugovorom o radu.
3. Odsustvovanje sa rada
Član 7
Zaposleni ima pravo na plaćeno i neplaćeno odsustvo sa rada u slučajevima utvrđenim Zakonom i Opštim kolektivnim ugovorom.
Zaposleni ima pravo na plaćeno odsustvo za vrijeme osposobljavanja u toku rada,prema programu osposobljavanja za rad na odgovarajućem radnom mjestu ili za vrijeme sindikalnog obrazovanja,na način i po postupku utvrđenim kolektivnim ugovorom kod poslodavca.
III ZARADE I NAKNADE ZARADA
Član 8
Zarada zaposlenog sastoji se od: zarade za obavljeni rad i vrijeme provedeno na radu u propisanim radnim uslovima ( u daljem tekstu : osnovna zarada ), uvećanja zarade, zarade po osnovu ostvarenih rezultata u radu i naknade zarade.
Član 9
Osnovna zarada ne može biti niža od iznosa dobijenog množenjem najniže cijene rada i koeficijenta grupe poslova iz člana 12 ovog ugovora.
Član 10
Najniža cijena rada kod poslodavca utvrđuje se u postupku pregovaranja između sindikata i poslodavca,pri čemu se polazi od elemenata za utvrđivanje najniže cijene rada kod poslodavca i iznosa najniže cijene rada u Republici,utvrđene u skladu sa Opštim kolektivnim ugovorom i nemože biti niža od najniže cijene rada u Republici.
Član 11
Kolektivnim ugovorom kod poslodavca, najniža cijena rada se može utvrditi kao najniža satnica.
Član 12
Ovim kolektivnim ugovorom utvrđuju se grupe poslova i radna mjesta sa koeficijentima za utvrđivanje cijene rada to:
Zahtjevi stručnosti --------------------------------------Grupa poslova-------------------------------------------Koeficijent
I
Ne zahtijeva se stručnost nekvalifikovani radnik
(čistačica,transportni radnik) .............................................................................................................................. 1,10
II
Zahtijeva se stručna osposobljenost (I stepena)
(skladišni radnik,pekar,vozač viljuškara i sl.) ........................................................................................................ 1,35
III
Zahtijeva se stručna osposobljenost (II stepena)
(dostavljačrobe,radnik-na-obezbjeđenju,vatrogasac,telefonista,daktilograf II klase i sl.)............................................ 1,70
IV
Zahtijeva se stručnost koja se stiče srednjim obrazovanjem u trajanju od dvije do tri god.(III stepen)
(prodavač,vozač,električar,daktilograf I klase i sl.)................................................................................................ 2,05
V
Zahtijeva se stručnost koja se stiče srednjim obrazovanjem u trajanju od četiri ili više god. (IVstepen) (poslovođa,prodavač,blagajnik,knjigovođa,referent i sl.)......................................................................................... 2,35
VI
Zahtijeva se stručnost koja se stiče sprecijizacijom na osnovu srednjeg obrazovanja(visokokvalifikovani radnik)
(Vstepen)(vozač,električar,mehaničar,trgovinski-aranžer,trgovački-putnik,kalkulant i sl.) ......................................... 2,55
VII
Zahtijeva se stručnost koja se stiče višim obrazovanjem (VI stepen)
(organizator-konsignacionih-poslova,samostalni-refernt-komercijalist,kontrolor i sl.)................................................. 2,90
VIII
Zahtijeva se stručnost koja se stiče fakultetskim odnosno visokim obrazovanjem(VIIstepen)
(komercijalista unutrašnje i komercijalista spoljne trgovine,analitičar,planer,programer,pravni referent-zapisnik i sl)... 3,40
IX
Zahtijeva se stručnost koja se stiče magistraturom ili ovoj ravnopravnoj specijalizaciji (VII –1 stepen)
(organizator poslova službe,sektora,centra,šef,izvršni direktor i slično)................................................................... 3,70
X
Zahtijeva se stručnost koja se stiče doktoratom nauka (VIII stepen)
(naučni istraživač,zamjenik i pomioćnik generalnog direktora i sl).......................................................................... 4,10
Član 13
Kolektivnim ugovorom kod poslodavca razrađuju se i utvrđuju koeficijenti složenosti za sva radna mjesta na osnovu složenosti poslova tipičnog i drugog radnog mjesta,stime da koeficijenti svakog radnog mjesta kod poslodavca ne mogu biti niži od odgovarajućih koeficijenata iz člana 12 ovog kolektivnog ugovora.
Član 14
Elemente koji utiču na cijenu rada radnog mjesta su: potrebna stručna sprema, složenost poslova, uslovi rada pod kojima se ti poslovi pretežno obavljaju, odgovornost za posao i druge elemente bitne za vrednovanje određenog posla,utvrđeni kolektivnim ugovorom kod poslodavca i ugovorom o radu.
Član 15
Zarada lica koje obavlja funkciju direktora, odnosno izvršnog direktora, utvrđuje se ugovorom o radu.
Nadležni organ poslodavca može,u skladu sa posebnim ugovorom,utvrditi zaradu lica iz sastava menandžmenta poslodavca i drugih zaposlenih čiji je rad od posebnog značaja za poslodavca.
Član 16
Zarada pripravnika se utvrđuje u visini koja ne može biti manja od 80% osnovne cijene rada odgovarajuće grupe poslova iz člana 12, odnosno člana 13 ovog Ugovora.
Član 17
Zarada zaposlenog uvećava se po času najmanje:
- rad noću (izmedju 22 sata i 6 sati narednog dana).......................................... 50%
- rad na dane državnog ili vjerskog praznika .....................................................50%
- za prekovremeni rad .................................................................................... 40%
-za rad sa prekidom dužim od jednog časa ......................................................10%
- za pripravnost kod kuće ...............................................................................10%
Član 18
Zarada zaposlenog uvećava se za svaku započetu godinu radnog staža:
- do 10 godina ...........0,5%
- od 10-20 godina .....0,75%
- preko 20 godina .....1,00 %
Član 19
Zaposleni ima pravo na naknadu zarade za vrijeme odsustvovanja sa rada u visini i u slučajevima utvrđenim Opštim kolektivnim ugovorom.
IV DRUGA PRIMANJA
Član 20
Poslodavac zaposlenom isplaćuje regres za korišćenje godišnjeg odmora u visini tri najniže cijene rada.
Član 21
Poslodavac isplaćuje zaposlenom otpremninu prilikom odlaska u penziju u visini od najmanje 10 najnižih cijena rada.
Otpremnina iz stava 1 ovog člana isplaćuje se danom odlaska u penziju, a najkasnije u roku od 30 dana od dana prestanka radnog odnosa.
Član 22
Kolektivnim ugovorom kod poslodavca, može se utvrditi isplata jubilarne nagrade povodom jubileja poslodavca i zaposlenog.
Radnim jubilejom zaposlenog smatra se njegov rad kod istog poslodavca u trajanju od 10,20,i 30 godina.
Član 23
Kolektivnim ugovorom kod poslodavca mogu se utvrditi isplate pomoći zaposlenim u slučaju:
- duže i teže bolesti,zdrastvene rehabilitacije zaposlenog ili člana njegove uže porodice u iznosu od 20 najnižih cijena rada,
- nabavke ljekova i liječenje zaposlenog ili člana njegove porodice do visine izdataka za ove namjene,odnosno do 40 najnižih cijena rada,
- pomoći porodici u slučaju smrti zaposlenog do 30 najnižih cijena rada,
- smrti člana uže porodice do 20 najnižih cijena rada.
V NAKNADA POVEĆANIH TROŠKOVA ZAPOSLENIH
Član 24
Poslodavac zaposlenom nadoknađuje povećane troškove koji su u funkciji izvršenja poslova, ako to na drugi način nije obezbijeđeno, i to:
1. Dnevnicu za službeno putovanje u zemlji u visini od 30 % najniže cijene rada, s tim što se putni troškovi i troškovi noćenja, osim noćenja u hotelu »de luxe« kategorije priznaju u cjelini prema priloženom računu.
2. Dnevnicu za službeno putovanje u inostranstvu u iznosu i na način propisan od nadležnog državnog organa.
3. Naknadu troškova u visini od 25% cijene litra benzina po pređenom kilometru ukoliko zaposleni, uz saglasnost poslodavca, koristi privatni automobil u službene svrhe.
4. Mjesečnu naknadu za ishranu u toku rada ( topli obrok ) u visini 50 % najniže cijene rada.
Član 25
U zavisnosti od vremena provedenog na službenom putu,zaposlenom pripada:
a) cijela dnevnica:
- za svaka 24 časa,
- za ostatak vremena,preko 12 a do 24 časa,
b) polovina dnevnice:
- za vrijeme preko 8 časova a do 12 časova.
Za dane kada je na službenom putu sa pravom na dnevnice,zaposleni nema pravo na nadoknadu za ishranu u toku rada.
Član 26
Za vrijeme rada izvan sjedišta preduzeća odnosno izvan mjesta sjedišta djela preduzeća,zaposleni ima pravo na terenski dodatak:
Ako je zaposlenom na terenu obezbijeđen besplatan smještaj i ishrana,ima pravo na terenski dodatak u visini od 6% najniže cijene rada,a u slučaju da nije obezbijeđena ishrana i smještaj,visina terenskog dodatka urediće se kolektivnim ugovorom kod poslodavca.
Član 27
Dnevnice i terenski dodatak međusobno se isključuju.
ODGOVORNOST ZAPOSLENIH
Član 28
Postupak za utvrđivanje povrede radnih obaveza zaposlenih i direktora,odnosno izvršnog direktora provodi se u skladu sa Zakonom,Opštim kolektivnim ugovorom i kolektivnim ugovorom kod poslodavca.
Član 29
Povrede radnih obaveza zbog kojih poslodavac može izreći novčanu kaznu,odnosno za koje zaposlenom može da prestane radni odnos ili poslodavac raskine ugovor o radu su,pored utvrđenih Zakonom i povrede radnih obaveza utvrđeno kolektivnim ugovorom kod poslodavca.
VII ZAŠTITA NA RADU
Član 30
Zaštita na radu provodi se i obezbjeđuje u skladu sa Zakonom i kolektivnim ugovorom kod poslodavca.
VIII PRESTANAK POTREBE ZA RADOM ZAPOSLENIH
Član 31
Kolektivnim ugovorom kod poslodavca,ugovorom o radu i Programom uvođenja tehnoloških,ekonomskih i restrukturalnih promjena utvrdiće se druge mjere za ostvarivanje prava zaposlenih za čijeim je radom prestala potreba,pored mjera šredviđenih Zakonom o radu.
IX USLOVI ZA RAD SINDIKATA
Član 32
Poslodavac sindikatu obezbjeđuje uslove za efikasno obavljanje sindikalnih aktivnosti kojima se štite interesi i prava zaposlenih u skladu sa Zakonom,Opštim kolektivnim ugovorom i kolektivnim ugovorom kod poslodavca.
X ARBITRAŽA
Član 33
Rješavanje spora koji nastane u postupku zaključivanja, primjene, dopuna i izmjene ovog kolektivnog ugovora povjerava se arbitraži.
Član 34
Ugovorne strane obrazuju arbitražno vijeće od jednakog broja predstavnika strana potpisnica ovog kolektivnog ugovora i jednog neutralnog člana iz kategorije stručnjaka za oblast koja je predmet spora,a koji je istovremeno i predjsdnik arbitražnog vijeća.
Član 35
Posebnim aktom, koji donosi arbitražno vijeće, bliže se uređuje način rada i odlučivanje arbitražnog vijeća.
Član 36
Sporazumom o iznošenju spora pred arbitražu strane u sporu određuju pitanja koja iznose pred arbitražu.
Arbitraža može da odlučuje samo o pitanju koje su pred njom iznijele strane u sporu.
Član 37
Odluka arbitraže je konačna.
Arbitražna odluka ima snagu poravnanja i obavezna je za potpisnike ovog kolektivnog ugovora.
XI ZAKLJUČIVANJE I SPROVOĐENJE UGOVORA
Član 38
Ovaj kolektivni ugovor se smatra zaključenim kada ga u istovjetnom tekstu prihvate i potpišu ovlašćena lica organa subjekata potpisnika.
Član 39
Sprovodjenje ovog kolektivnog ugovora prate ugovorne strane.
XII ZAVRŠNE ODREDBE
Član 40
Ovaj kolektivni ugovor zaključuje se na neodređeno vrijeme.
Ovaj kolektivni ugovor može prestati sporazumnom potpisnika ili otkazom.
U slučaju otkaza,kolektivni ugovor se primjenjuje najduže šest mjeseci od dana podnošenja otkaza,s tim što su učesnici dužni da postupak pregovaranja započnu najkasnije u roku 15 dana od dana podnošenja otkaza.
Po isteku roka iz stava 3 ovog člana,kolektivnog ugovora prestaje da važi ako se učesnici kolektivnog ugovora drugačije ne sporazumiju.
Član 41
Svako od potpisnika može zahtijevati izmjene i dopune ovog kolektivnog ugovora.
Izmjene i dopune ovog kolektivnog ugovora vrše se na način i po postupku po kojem je zaključen, u skladu sa aktima potpisnika.
Član 42
Kolektivni ugovori kod poslodavca usaglasiće se sa ovim kolektivnim ugovorom i granskim kolektivnim ugovorom u roku od 2 (dva) mjeseca od dana donošenja granskih kolektivnih ugovora.
Član 43
Danom stupanja na snagu ovog kolektivnog ugovora prestaje da važi Posebni kolektivni ugovor za trgovinu (Sl. list RCG br.30/1996).
Član 44
Ovaj kolektivni ugovor stupa na snagu 8 dana od dana objavljivanja u ,,Službenom listu Republike Crne Gore’’.
Član 45
Ovaj kolektivni ugovor objavit će se u ,,Službenom listu Republike Crne Gore’’
Ovaj kolektivni ugovor zaključen je dana, 28.04. 2004 godine.